زنان در کفه سنگین‌تر جنگ می‌جنگند!
زهرا صادقی‌فرد، پژوهشگر حوزه جنسیت: در سال‌های دفاع مقدس، در کنار تانک و تفنگ، این حضور زنان بود که پیروزی را رقم زد. اگر بخواهیم آن دوران را با دقتی ژرف‌تر مرور کنیم، نقش زنان را تنها در پشتیبانی جبهه خلاصه نمی‌کنیم. نقش کلیدی و بی‌بدیل زنان، مدیریت فضای روانی جامعه بود؛ هر خدمتی که زنان در دوران دفاع مقدس انجام دادند موجب شد تا فضای سخت و محنت‌بار جنگ به فضای شجاعت و ایثار تبدیل شود. روایت خاطرات زنان انقلاب و دفاع مقدس، شاهدی زنده است بر اینکه زن مسلمان ایرانی در سخت‌ترین شرایط، چگونه معنای تازه‌ای از زندگی را با جهاد خود خلق کرده است.
نقش مادران شهدا در این میان، جایگاه برجسته‌ای دارد. نباید آنان را به‌خاطر نسبت داشتن با فرزند شهیدشان قهرمان دانست، آنها قهرمان شدند چون توانستند احساس و عاطفه مادری را در غم از دست دادن فرزندانشان، با شجاعت و ایثار درهم‌آمیزند و حماسی‌ترین صحنه‌ها را خلق کنند. همانطوری که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در روایت مادران شهدا می‌فرمایند:اگر ارزش جهادشان بیشتر از جهاد فرزندانشان نباشد، کمتر نیست. ایشان به بالاتر بودن جهاد اکبر (جهاد با نفس) از جهاد اصغر (جنگ بیرونی با دشمن) اشاره می‌کنند و می‌فرمایند: جهاد آنها، جهاد اکبر بود؛ مبارزه‌ای درونی که در راه این مبارزه پیروز شدند و به تعبیر ایشان، برتر از فداکاری در میدان جنگ است.
امروز ما هم درگیر جنگ شده‌ایم، جنگی که در آن یک دشمن خون‌خوار و کودک‌کش در مقابل ماست و البته به پشتیبانی شیطان بزرگ، آمریکای جنایتکار، روح جامعۀ ما نیز غمگین و رنجور شده است. بنابراین در کنار نقش‌آفرینی حماسی نیروهای نظامی، جامعۀ ما برای پیروز شدن نیازمند نقش‌آفرینی زنان است. آنها که با هر صورتی دست به اقدام و عمل بزنند، در حقیقت دست نوازش بر سر حال روحی جامعه کشیده‌اند ،زنان اگر اسلحه هم به دست بگیرند، بیشتر از اینکه در صحنه فیزیکی مدد برسانند، روح جامعه را جان می‌بخشند. همان‌طور که وقتی فرنگیس، این زن شجاع و غیور، با تبرش توانست دو عراقی را از پای دربیاورد، بیش از اینکه از مردم روستا دفاع کرده باشد، روح شجاعت و شهامت را در مردم روستا دمید . امروز هم زنان ایرانی در صحنه حضور دارند و در برابر اسرائیل جنایتکار رجز می‌خوانند. همانند زنانی که خطاب به امام خمینی(ره) با رجزی حماسی اعلام می‌کردند: «اگر مردان همه شهید شوند، ما زنان هستیم!» و حتی به نقل از خانم فاطمه یوسفیان با یک رژه سیصد نفری از خانم‌های اسلحه به دست، این رجز را عملا نمایش دادند.
این نحوه از مدیریت روانی جامعه از قدرت تدبیر و اندیشه او نشات می‌گیرد. این تدبیر لطیف و ظریف زنانه است که عمیقاً با مفهوم ایثار گره خورده و زمانی که بروز و ظهور پیدا می‌کند، در اوج زیبایی و معنویت است؛ به گونه‌ای که ما در دفاع مقدس شاهد زنانی بودیم که برای نگهداری از رزمندگان جانباز با تدبیر زنانه پا به میدان عمل گذاشتند و فداکارانه با آنها ازدواج کردند تا دِین خود را به انقلاب و دفاع مقدس ادا کرده باشند. درخصوص چنین ازدواجی و در وصف خانم مهری یزدانی، رهبر کبیر انقلاب امام خمینی(ره) فرمودند:عظمت، روحانیت و زیبایی چنین صحنه‌ای را هیچ عالم و فیلسوف و شاعر و …نمی‌تواند وصف کند.
آری؛ این قدرت لطیف تدبیر زنانه است که تمام آسیب‌ها و نقص‌های جامعه را چنان باظرافت و زیبایی برطرف می‌کند که تدبیر جسم‌مدار مرد، سخت از آن عاجز است و به جای سپردن جانبازان به بیمارستان‌ها، آنها را در خانه‌هایشان تیمار می‌کنند. این‌گونه است که دفاع ما در برابر دشمن متجاوز، به دفاع مقدس مبدل می‌شود و عاری از همۀ معضلاتی است که در تمام دنیا در جنگ ها رخ می دهد.
زنان برای اثربخشی بیشتر در جامعه، براساس همین تدبیر و اندیشۀ لطیفشان، نیازمند ساختار و نهادی هستند که بتوانند از طریق آن در ساخت جامعه نقش‌آفرینی کنند. بنابراین در هر عصر و زمانی، متناسب با نیازهای جامعه، زنان نهادهایی را خلق می‌کنند. به‌طورمثال خانم سیده بتول جزایری، مادر شهید علم‌الهدی، برای مدیریت اقتصاد جنگ چای خانه اهواز را به راه می‌اندازد که روزانه چهارصد خانم در آن مشغول به کار بودند و عمده مایحتاج رزمندگان اعم از خوراک و پوشاک و لوازم بیمارستانی و حتی تعمیر اسلحه و …از این چایخانه تامین می‌شده است. در دورانی که اقتصاد کشور توان خسارت‌های جنگ را نداشت، این زنان بودند که با تدبیر متکی بر ایثار و فداکاری و لطافت طبع از طریق پخت نان و …بافتن کلاه و دستکش حتی اهدای طلا به جبهه، موجب پیروزی ایران در برابر همۀ تسلیحات نظامی غیربشر‌دوستانۀ دشمن شدند.
نیاز به این تدبیر لطیف زنانه در مواقع بحران ضروری‌تر است؛ زیرا در شرایط بحرانی، فضای روحی جامعه سریعتر و بیشتر از فضای فیزیکی‌اش آسیب می‌بیند. دقیقا مثل امروز ما که در برابر تحمیل جنگ و صلح دشمن باید با قدرت ایستادگی کنیم و این قدرت، فراتر از قدرت نظامی است. قدرتی است که باید از فضای همدلی و اتحاد جامعه نشأت بگیرد، ماده ایثار و فداکاری باشد و بتواند با شجاعت رجز بخواند و دشمن را از میدان به درکند .
امروز بیش از همیشه، جامعۀ ما نیازمند روح شهامت و شجاعت است تا بتواند یک فتح بزرگ، نه فقط برای خود، بلکه برای همۀ بشریت رقم بزند. فتح رهایی از خوی وحشی‌گری استعمار و استثمار انسانیت.
جامعۀ ما نیازمند زنانی است که نه‌تنها آرزوی شهادت دارند، بلکه خود را برای فداکاری در سخت‌ترین مهلکه‌های جهاد اکبر آماده کرده‌اند و این‌گونه، معنای جدیدی از زندگی را از دل جهادشان خلق می‌کنند. آنچه امروز ما در ایران مشاهده می‌کنیم، قرار گرفتن زن ایرانی در جایگاه نقش‌آفرینی خود در هندسه نظام زوجیت برآمده از مکتب قرآن است که امید است روزبه‌روز پر رونق‌تر گردد.
دیدگاهتان را بنویسید